Wat is haptonomie?
Letterlijk betekent haptonomie de leer van het voelen, tasten en aanraken. De zorgverlener raakt de cliënt vaak aan. Vraag je als zorgverlener eens af of je ook daadwerkelijk contact maakt met de cliënt (con-tact betekent samen voelen). Probeer de hand daarbij niet als grijporgaan te gebruiken, maar als manier om je met de ander te verbinden. Het doel is om de transfer tot een gezamenlijke beweging te maken, zodat het voor beide partijen lichter en prettiger is.
Ter illustratie hiervan is het kind dat heel graag of juist niet opgetild wil worden: in het eerste geval is het kind zo licht als een veertje, in het tweede geval is het kind niet te tillen, zo zwaar. De weegschaal geeft in beide situaties echter hetzelfde lichaamsgewicht aan. Het blijkt dat alleen al de intentie van de cliënt om samen in beweging te komen, ervoor zorgt dat de transfer fysiek lichter is.
Haptonomie is ook van belang bij belevingsgerichte zorg en PDL-zorg. In de omgang met cliënten met dementie is haptonomie onmisbaar. Kracht zetten betekent altijd dat de ander minder gaat doen of gaat tegenwerken.
Zorgverlening en haptonomie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Haptonomie gaat over gevoel en over de gevoelsmatige wisselwerking tussen mensen. Het gaat zowel over het (weer leren) luisteren naar jezelf en naar de ander, als over het respectvol omgaan met elkaar.
Vier haptonomische fenomenen
Bij de haptonomische benadering spelen vier fenomenen een centrale rol. Zij zijn als het ware de handvatten om contact te maken en vervolgens samen met de cliënt in beweging te komen. Het zijn de fenomenen:
- ruimte (hoe kom je een ruimte binnen, sta je niet te dicht bij)
- naderen (hoe loop je op iemand af)
- uitnodigen (moet of mag iemand mee)
- doorvoelen (voortdurend afstemmen op de ander)
De toegevoegde waarde van haptonomie
De toegevoegde waarde van de haptonomie bij het verplaatsen van mensen:
- De hulpvrager wordt bij de transfer actiever gemaakt, omdat hij via de haptonomische benadering uitgenodigd wordt om mee te doen. Dit werkt positief op lichaam en geest en doorbreekt de spiraal van toenemende passiviteit.
- Doordat de hulpvrager aangesproken wordt op wat in zijn vermogen ligt, komt hij met de hulpverlener samen tot een beweging, waardoor de lasten voor beide partijen lichter worden.
- Er is sprake van een meer menselijke benadering, omdat de hulpvrager in zijn waarde wordt gelaten.
- Het vergt niet meer tijd en toch heeft de hulpvrager het gevoel beter gehoord te worden.
- Door de haptonomie ontstaat er bij de hulpverlener een stuk bewustwording waardoor hij zijn eigen grenzen beter leert kennen. Hierdoor kunnen lichamelijke en psychische overbelasting worden verminderd, waardoor het ziekteverzuim afneemt.
Cursussen en opleidingen over haptonomie
Transfers Belicht beschikt over vele cursussen en opleidingen, waaronder over haptonomie. Met onze gemakkelijke en doelgerichte cursussen en opleidingen leert u gemakkelijk en snel alles over hoe u te werk moet gaan. Meer weten? Neem gerust contact op of bekijk de opleidingen.
